تخریب ساختمان هنگامی صورت می‌گیرد که قصد داریم در ازا یک ساختمان کهن، یک ساختمان جدید ایجاد کنیم. پیش از گودبرداری و احداث ساختمان جدید، لازم است که ساختمان قدیمی به روشی اصولی تخریب و ضایعات آن به بیرون از کارگاه منتقل شوند. تخریب ساختمان بعد از گرفتن مجوزهای لازم و قطع کلیه انشعابات و همچنین بررسی شرایط پایداری سازه های مجاور آغاز می شود.
شناخت روش‌های تخریب ساختمان
به طور معمول تخریب ساختمان با استفاده از سه شیوه صورت می‌گیرد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
تخریب به روش دستی
این روش بیشتر برای ساختمان‌های کوچکتر کاربرد دارد. در این روش تخریب به طور دستی و توسط نیروی انسانی انجام می‌شود و نیازی به استفاده از تجهیزات خاصی نیست. نخست مجوزهای لازم برای تخریب گرفته شده و پس از آن انشعابات مختلف ساختمان مثل برق و گاز قطع می‌شود. سپس اطراف ساختمان با محافظ و علائم هشدار احاطه می‌شود تا اطلاع رسانی درباره این موضوع انجام شود. قبل از تخریب ساختمان، میبایست بعضی از اجزا مثل قسمت‌های فلزی، شیشه‌ای و چوبی را از جای خود جدا کرده و از سازه بیرون ببریم. درنتیجه درها، پنجره‌ها، کمدها، کابینت‌ها به بیرون از ساختمان منتقل می‌شوند.
تخریب با استفاده از وسایلی مانند کلنگ، بیل، چکش هیلتی، پتک و مانند آن انجام می‌شود. تخریب سازه به روش سنتی، از بالاترین طبقه ساختمان آغاز شده و در خراب کردن هر طبقه از بنا، نخست سقف و پس از آن دیوارهای طبقه را خراب می‌کنند. بعد از خراب کردن هر طبقه از سازه، ضایعات و نخاله‌های ساختمانی روی طبقه منتقل می‌شوند. از آن جهت که سنگینی وزن این ضایعات روی سقف طبقه زیرین سبب به وجود آمدن اختلال در ترتیب مراحل تخریب نشود، میبایست پیش از شروع کار یک حفره در قسمت مرکزی سقف‌های بنا به وجود آید تا ضایعات از طریق آن به پایین منتقل شود.
در نتیجه این کار وزن بالای ضایعات سبب تخریب زود هنگام طبقه‌های پایین‌تر نمی‌شود. در نهایت یکی از اشتباهات رایج در تخریب ساختمان عدم توجه به این موضوع است. پس از انجام هرمرحله از تخریب، میبایست نخاله‌های ساختمانی جمع شده در پایین ساختمان را به بیرون از محیط منتقل کرد. هنگامیکه پایین‌ترین طبقه ساختمان نیز تخریب شد، اسکلت سازه باقی مانده که اگر فولادی باشد، با استفاده از تجهیزات ویژه‌ای مانند هوابرش قطعات فلزی برش داده می‌شوند تا مراحل پایانی تخریب نیز صورت گیرد. در روش سنتی یا دستی اغلب مراحل تخریب را به جز برش فلزات و جابجایی نخاله‌ها، نیروی انسانی انجام می‌دهد و در نهایت هزینه و سرعت انجام آن کمتر خواهد بود.
تخریب سازه با انفجار
این نوع از تخریب کمتر صورت می‌گیرد؛ زیرا میبایست در انجام آن از لحاظ زیست محیطی، عدم ایجاد مزاحمت برای همسایگان و آسیب به ساختمان‌های کناری بررسی شود. اگر که ممنوعیتی برای اجرای آن نباشد، یک پیمانکار تخصصی باید با توجه به مسائل مختلف برای تخریب به روش انفجار اقدام کند. به طور معمول در این روش باید ابتدا بنای ساختمان تضعیف شده و سپس مواد منفجره در جای مناسب قرار داده شود.
انفجارهای مورد نیاز باید در فواصل زمانی مناسب انجام گیرد تا از ایمنی و تخریب کامل مطمئن باشیم. در عین حال باید از بناهای کناری محافظت شود تا آسیبی ساختمان‌ها و افراد داخل آن را تهدید نکند. اگر همه نکات مهم اجرا شود، از ایجاد اشتباهات مهم تخریب ساختمان در حین انفجار پیشگیری خواهد شد. این روش دو مزیت اساسی دارد؛ نخست اینکه بسیار سریع و درعرض چند ثانیه نتیجه مورد نظر حاصل می‌شود و دومین مزیت آن است که هر ساختمان حتی مرتفع و بسیار محکم را می‌توان به وسیله آن تخریب نمود.
تخریب با روش مکانیکی
در تخریب با روش مکانیکی، خراب کردن ساختمان با استفاده از تجهیزات مکانیکی و ماشین آلات مختی صورت می‌گیرد. از جمله این وسایل می‌توان بیل مکانیکی، پیکور و قیچی هیدرولیک اشاره نمود. هزینه‌های این نوع تخریب و سرعت اجرای آن نسبت به شیوه دستی، بسیار بیشتر خواهد بود. با وجود این مزایا و توجه به این مساله که در این روش به دلیل مکانیزه بودن اشتباهات مهم تخریب ساختمان کمتر رخ می‌دهد، اما همچنان ضربه زدن و کار دستگاه‌ها سر و صدای فراوانی به همراه دارد.
مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله
اشتباهات رایج در هنگام تخریب ساختمان
- از لودر جهت بارگیری ضایعات و نخاله‌های ساختمانی، به دلیل ایجاد ارتعاش استفاده نگردد. به جای آن می‌توان از بیل مکانیکی استفاده کرد.
- در هنگام تخریب عوامل اجرایی و نیروهای انسانی به یکباره تیرها را برش می زنند و این عمل سبب سقوط آزاد تیرها می‌شود. قبل از آغاز برش تیرها میبایست آن‌ها را مهار نمود و سپس شروع به برش زدن آن‌ها کرد.
- در هنگام تخریب نباید قسمت های عظیم همچون سقف یا دیوارها به یک باره و در یک زمان روی زمین انداخته شود. این عمل یکی از اشتباهات رایج کارکنان است که به خطر افتادن و ایجاد ارتعاش گسترده احتمالی را در پی خواهد داشت.
- یکی دیگر از اشتباهات آن است که کارگاه را پیش از تخریب بیمه نکنیم. حتما پیشنهاد می‌شود که قبل از آغاز عملیات تخریب کارگاه را برای حوادث احتمالی که ممکن است در حین تخریب رخ دهد بیمه کنید، تا بتوان این خسارت احتمالی به وجود آمده را تا حدودی جبران نمود.
- از دیگر اشتباهات آن است که ماشین آلات در جای نامناسب قرار می گیرند و سبب ریزش مصالح سقف بر روی ماشین آلات می شود. در روش تخریب مکانیکی، ماشین آلات میبیاست از بیرونی ترین قسمت، ساختمان را خراب کنند. رعایت نکردن نکات ایمنی ممکن است عناصر ساختمان سبب سقوط دیوار، سقف و دیگر اجزا بر روی ماشین آلات شود.
- عدم توجه به دیگر ساختمان‌ها (ساختمان‌های اطراف) از دیگر اشتباهات است. اطراف ساختمان باید توسط افراد مجرب با دقت بررسی شود. به دلیل اینکه برخی مواقع با ساختمان های قدیمی مواجه می‌شویم که دو سازه بر هم تکیه داد‌ه‌اند و در صورت تخریب ساختمان مورد نظر، ساختمان کناری نیز بدون انجام هیچ گونه عملیات گودبرداری تخریب می‌شود. درنتیجه باید این بررسی را انجام دهیم و در صورت وجود این چنین مواردی تدابیری برای پایدارسازی ساختمان مجاور صورت گیرد.
اقدامات مهم قبل از تخریب ساختمان
میبایست قبل از تخریب ساختمان مجوز لازم از سازنده رسمی ساختمان دریافت شود. در ادامه به معرفی مهم ترین اقدامات لازم پیش از تخریب ساختمان خواهیم پرداخت:
اطلاع رسانی به اداره آب، برق و گاز: اولین کار در تخریب ساختمان اطلاع رسانی به سازمان آب، برق و گاز است که سرویس ها به طور کامل قطع شوند.
مطلع ساختن ساکنان اطراف
بعد از قطع سرویس های مصرفی باید به ساکنان مجاور ساختمان تخریب را اطلاع رسانی نمایید.
مراقبت از پیاده روها
برای مراقبت از معابر عمومی و پیاده روهای اطراف سازه مورد تخریب، میبایست اقدامات لازم به نحو احسن صورت گیرد.
اثرات بجا مانده از تخریب سازه
اثرات به جای مانده از تخریب را در کف ساختمان به صورت یکنواخت پخش نمایید و ضایعات بزرگ تر را جدا کنید. البته این کار باید زیر نظر مهندسین ساختمان صورت گیرد.
جمع آوری ضایعات و مواد حاصل از تخریب
جهت جمع آوری مواد حاصل از تخریب باید برنامه ریزی مناسبی انجام شود و محلی را که برای انباشتن ضایعات ساختمان در نظر دارید حتما مورد تایید مدیریت پسماند باشد.
کاربرد تیرآهن در ساختمان سازی و سازه‌های فولادی
سخن پایانی
تخریب ساختمان یکی از مراحل اولیه ساختمان سازی به شمار می‌رود. تخریب هر قسمت ساختمان همچون سازه و اجرای مراحل از پیش تعیین شده و تحت نظارت را تخریب ساختمان می‌نامند. در صورت هرگونه ابهام می‌توانید با مشاوران ما در ارتباط باشید.