در دنیای صنعتی و ساخت‌وساز امروزی، ابزارهای برشی نقش بسیار مهمی در افزایش دقت، سرعت و کیفیت عملیات دارند. یکی از پرکاربردترین ابزارها در این زمینه، سنگ‌های برش هستند. این سنگ‌ها بسته به نوع ماده‌ای که قرار است برش داده شود، به اشکال و جنس‌های مختلف تولید می‌شوند. در این مقاله به بررسی کامل انواع سنگ‌های برش، ویژگی‌ها، کاربردها و نکات ایمنی مرتبط با آن‌ها خواهیم پرداخت.

تعریف سنگ برش و عملکرد آن سنگ برش

ابزاری است دیسک‌شکل که از مواد ساینده و چسب‌های مخصوص ساخته شده و روی دستگاه‌هایی مانند فرز یا مینی‌فرز نصب می‌شود. این ابزار با سرعت بالا می‌چرخد و به وسیله‌ی لبه ساینده خود می‌تواند فلز، سنگ، سرامیک یا سایر مواد سخت را برش دهد یا سایش دهد.

سنگ برش یک قطعه دیسک مانند با قطر مشخص است که داخل دستگاه هایی مانند دستگاه فرز و CNC و دستگاه هایی که کار برش و سایش مواد سخت را بر عهده دارند قرار می گیرد. این صفحه به تنهایی نمی تواند کاری انجام دهد و باید داخل دستگاه جای داده شود. بعد از روش کردن دستگاه فرز و با توجه به دور موتور دستگاه، صفحه به چرخش در می آید و روی محصول مورد نظر برش ایجاد می کند. 

صفحه های برش و سایش در اثر اصطکاک زیاد با مواد کم کم ساییده می شوند و از بین می روند. این صفحات باید پس از چند مدت استفاده تعویض شوند چرا که با سایش دیسک بر روی ماده کم کم مواد دیسک می ریزد و قطر دیسک کاهش یافته و غیر قابل استفاده می شود. 

چند نکته مهم در مورد انواع سنگ برش

• ضخامت و قطر سنگ‌های برش تعیین‌کننده کارایی آن‌ها است. برخی از انواع سنگ برش، هم برای برشکاری و هم برای سایش کاربرد دارند ولی برخی دیگر را تنها می‌توانیم برای برش دادن و یا برای ساییدن استفاده کنیم.

• در زمان خرید سنگ برش باید هدف کاری خود را در نظر گرفته و سپس یک سنگ با دانه‌بندی مناسب به قطر و ضخامت استاندارد را انتخاب نمایید چون حتی نحوه دانه‌بندی اکسید‌های آلومینیوم در کنار یکدیگر، قدرت سنگ برش را تعیین می‌کنند.

• انواع سنگ برش در اندازه‌های مختلف طراحی می‌شوند بنابراین حتی از آن‌ها برای راه‌اندازی دستگاه مینی فرز نیز استفاده می‌گردد.

• از آنجایی که نحوه ساخت سنگ برش و نوع چسب و رزین استفاده شده برای قرار دادن دانه‌های اکسید آلومینیوم در کنار یکدیگر بر روی کارایی صفحه تاثیر می‌گذارند بنابراین برای خرید انواع سنگ برش به سراغ فروشگاه‌های مطمئن بروید چون اگر کیفیت متریال اولیه مناسب نباشد و یا اگر فرآیند چسب‌زنی دانه‌ها به درستی انجام نگیرد، مسلماً قدرت کارایی سنگ برش کاهش پیدا کرده و در کوتاه مدت می‌شکند. البته باید توجه داشته باشید که شکستن سنگ برش می‌تواند خطرات جدی را برای اپراتور به همراه داشته باشد.

انواع سنگ برش بر اساس کاربرد

۱. سنگ برش فلز: سنگ‌های برش فلز برای برش انواع فلزات مانند آهن، چدن، آلومینیوم، مس و ... استفاده می‌شوند. این نوع سنگ‌ها از آلومینیوم اکسید یا مواد مشابه ساخته شده‌اند و از لحاظ ساختار مقاومت حرارتی بالایی دارند.

ویژگی‌ها:

• مقاومت بالا در برابر حرارت

• مناسب برای انواع فلزات

• قیمت مقرون به صرفه

۲. سنگ برش استیل: برای برش فولاد ضد زنگ (استنلس استیل) طراحی شده و فاقد عناصر فعال مانند گوگرد و آهن هستند تا از تغییر رنگ یا زنگ‌زدگی قطعه جلوگیری شود.

ویژگی‌ها:

• جلوگیری از سوختگی قطعه

• دقت بالا

• حفظ زیبایی سطح برش

۳. سنگ برش سنگ و بتن: این نوع سنگ‌ها برای برش مصالح ساختمانی مانند بتن، آجر، بلوک، سنگ‌های طبیعی و مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. معمولاً از سیلیکون کاربید یا ترکیبات سخت مشابه ساخته می‌شوند.

ویژگی‌ها:

• دوام بالا

• مناسب برای برش مواد سخت

• مناسب برای پروژه‌های ساختمانی

۴. سنگ برش سرامیک و کاشی: در صنعت ساختمان‌سازی، برای برش دقیق کاشی، سرامیک، پرسلان و سنگ‌های تزیینی کاربرد دارند.

ویژگی‌ها:

• دقت بالا در برش

• برش بدون لب‌پریدگی

• مناسب برای کارهای ظریف و دکوراتیو

۵. سنگ برش الماسه (دیاموند): سنگ‌های الماسه برای برش مواد بسیار سخت مانند شیشه، گرانیت، مرمر، سرامیک‌های سخت و سنگ‌های قیمتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سنگ‌ها دارای لایه‌ای از ذرات الماس صنعتی روی لبه دیسک هستند.

ویژگی‌ها:

• دوام فوق‌العاده بالا

• مناسب برای برش‌های حساس و دقیق

• قیمت بالاتر ولی عمر طولانی‌تر

ساختار سنگ برش سنگ‌های برش از اجزای اصلی زیر تشکیل می‌شوند: 

• ذرات ساینده (abrasive grains): مسئول عملکرد برشی

• چسب (bond): نگهدارنده ذرات ساینده در کنار هم

• توری فایبرگلاس یا فلزی: تقویت‌کننده ساختار سنگ برای مقاومت بیشتر

نکات مهم در انتخاب سنگ برش

• نوع ماده‌ای که قرار است برش داده شود

• نوع دستگاه (فرز بزرگ یا مینی‌فرز)

• سرعت مجاز چرخش (RPM)

• ضخامت سنگ (سنگ‌های نازک‌تر برای برش دقیق‌تر)

نکات ایمنی هنگام استفاده از سنگ برش

• استفاده از تجهیزات ایمنی شامل عینک محافظ، دستکش، محافظ گوش و لباس مناسب

• بررسی سلامت سنگ قبل از استفاده (ترک، لب‌پریدگی یا آسیب فیزیکی)

• استفاده در سرعت مجاز تعیین شده توسط سازنده

• عدم فشار زیاد هنگام برش

• نصب صحیح و محکم سنگ روی دستگاه

چگونه در میان انواع سنگ ساب، مناسبترین را انتخاب کنیم؟

انتخاب هر یک از انواع سنگ ساب مناسب، یک تصمیم استراتژیک برای هر پروژه است. این انتخاب می تواند بر روی دقت، سرعت و ایمنی تاثیر زیادی بگذارد. برای این که بدانید چه نوع سنگ سابی برای شما مناسب تر است، باید به چند عامل اصلی توجه کنید:

• نوع متریال: جنس سطحی که با آن کار می کنید (فلز، سنگ، آلومینیوم و …)

• قطر و ضخامت صفحه ساب: که با توجه به نوع دستگاه و نیاز پروژه تنظیم می شود.

• سرعت چرخش صفحه ساب: برای انتخاب مناسب ترین مدل بر اساس نیاز به سرعت بالا یا پایین

• کاربرد و نوع استفاده: سنگ ساب برای پروژه های شخصی یا صنعتی

درپایان 

سنگ‌های برش ابزاری اساسی و حیاتی در صنایع مختلف هستند و شناخت دقیق انواع آن‌ها موجب بهبود عملکرد و افزایش ایمنی می‌شود. با توجه به نوع ماده، شرایط کاری و دقت مورد نیاز، انتخاب صحیح سنگ برش می‌تواند موجب صرفه‌جویی در زمان، هزینه و افزایش عمر تجهیزات شود. رعایت نکات فنی و ایمنی نیز تضمین‌کننده سلامت کاربران و کیفیت کار نهایی خواهد بود.