کروم یک فلز با ویژگیهای منحصربهفرد است. خواص فیزیکی و شیمیایی کروم بهطور چشمگیری برای ما اهمیت دارند. این فلز، با نماد Cr و عدد اتمی ۲۴ در جدول تناوبی قرار دارد. رنگ آن بهطور عمده فولادی و شفافیت آن متوسط است. این خصوصیات این امکان را میدهد که در صنایع مختلف مورداستفاده قرار گیرد. رنگ فولادی این فلز و شفافیت متوسط آن، جذابیت و استحکام ظاهری را برای محصولاتی که از این فلز ساخته میشوند، ایجاد میکند.
دمای ذوب این ماده حدود 1907 درجه سانتیگراد و دمای جوش آن حدود ۲۷۱ درجه سانتیگراد است. این عنصر مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی دارد. این ویژگی باعث میشود عنصر کروم در مقابل عوامل خورنده مانند اکسیداسیون، اسیدها و شوری مقاومت نشان دهد.
کروم با توجه به ویژگیهای خود میتواند بسیاری از فلزات دیگر را ضد زنگ کرده و از آنها در برابر خوردگی و زنگ زدن محافظت نماید. از همین رو یکی از آلیاژهای اصلی فولاد ضدزنگ یا استینلس استیل را کروم تشکیل میشود. وجود حداقل میزان 10.5 درصد عنصر کروم استیل را در برابر خوردگی محافظت مینماید. همچنین حداکثر درصد جرمی کربن در این آلیاژ فولادی 1.2 درصد است.
وجود این میزان کروم باعث ایجاد یک لایه غیرفعال بر روی سطح فولاد میشود که به شدت به ماده زیرین پیوند خورده و از تماس بیشتر ماده با محیط اطراف جلوگیری میکند که این خاصیت موجب حفاظت فولاد در برابر زنگ زدگی میشود. اگر خراشی بر روی این سطح ایجاد و لایه از بین برود، فولاد میتواند خودش را ترمیم کند و اگر گرید به درستی برای محیط کاری انتخاب شده باشد این لایه غیرفعال دوباره تشکیل میشود. در غیر اینصورت فولاد زنگنزن، زنگ زده و خورده خواهد شد.
••فولادسازی••
فلز کروم به عنوان یک عنصر اصلی در تولید فولاد استفاده میشود. با اضافه کردن کروم به آهن، فولاد مقاومت به زنگ زدگی، سختی و خواص مکانیکی بهتری مییابد. این ویژگیها به فولاد قابلیت مقابله با شرایط سخت و محیطهای خورنده را میدهد.
••صنایع ساختمان سازی••
در صنایع ساختمانی، این ماده برای ایجاد دوام و مقاومت بالا در ساختمانها و وسایل ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرد. خصوصیات مقاومت کروم در برابر خوردگی و دوام آن، این فلز را مناسب برای استفاده در سیستمهای گرمایشی، تهویهمطبوع، لولهها و تزئینات داخلی ساختمانی میسازد.
این عنصر برای پوششدادن سطوح و جلوهدادن به اجزای مختلف ساختمانی نیز کاربرد دارد. نقش این ماده در صنایع ساختمانی برای افزایش مقاومت و زیبایی اجزای ساختمانی بسیار ارزشمند است و در طراحی و اجرای ساختمانها اهمیت خواهد داشت.
••پوششدهی••
به علت خاصیت ضدزنگ فلز کروم، از آن در تولید پوششهایی برای محافظت از سطوح فلزی استفاده میشود. به عنوان مثال، کروم به عنوان پوشش در تولید وسایل آشپزخانه، ابزارهای خودرو، تجهیزات صنعتی استفاده میشود.
••صنعت خودروسازی••
فلز کروم به عنوان یک عنصر کلیدی در تولید قطعات خودرو مورد استفاده قرار میگیرد. از فلز کروم برای ساخت قطعات مانند توربینها، پیستونها، سوپاپها و رولهای تماس استفاده میشود. همچنین، فلز کروم به عنوان مادهای براق و جذاب در تزئینات خودرو نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
••صنایع شیمیایی••
فلز کروم در تولید مواد شیمیایی مانند اسیدها، کودها، رنگها و رزینها مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین، برخی ترکیبات کروم، مانند دیکرومتریآمین ، در صنایع نساجی و چاپ استفاده میشوند.
••صنعت نیروگاهی••
فلز کروم در تولید قطعات ابر آلیاژها برای استفاده در شرایط بسیار داغ و فشار بالا مورد استفاده قرار میگیرد. قطعاتی مانند توربینهای بخار، برجهای خنککننده و لولههای بخار از فلز کروم ساخته میشوند.
عمده ترین کاربرد کروم در صنعت آلیاژهای فلزی خلاصه می شود و تنها حدود ۱۵ درصد از کروم در صنایع پایه، صنایع شیمیایی و مواد نسوز استفاده دارد. از دیگر کاربردهای کروم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نقاشی لعابی و رنگ آمیزی شیشه
- کاربرد به شکل دندانه در رنگرزی
- قابل استفاده در رنگ مو
- قابل استفاده به عنوان کاتالیزور
- ساخت قالب های پخت آجر
- استفاده جهت آبکاری کروم
- فرایند آلومینیوم آنادایز
••تاثیرات منفی کروم بر محیط زیست••
در برخی موارد استخراج و فرآوری کروم تاثیرات منفی بر محیط زیست دارد. عدم مدیریت صحیح پسماندها ممکن است منجر به آلودگی آبها و خاکها شود و آسیبهای جبرانناپذیری به محیط زیست وارد کند.
••قیمت فلز کروم••
متغیرهای مختلف میتوانند بر قیمت فلز کروم به تومان تاثیر بگذارند. قیمت این عنصر معمولا بر اساس عرضهوتقاضا در بازار جهانی، نرخ ارز، تغییرات در صنایع مصرفی و شرایط بازار فلزات تعیین میشود. برخی از منابع معدنی و کشورها تاثیر مستقیمی بر تعیین قیمت فلز به تومان دارند. بهطورکلی، قیمت فلز کروم بهطور دورهای و متناسب با شرایط بازار و عوامل اقتصادی متغیر است.
••ایمنی کروم چیست••
کروم و ترکیبات کروم 3 ظرفیتی آن معمولا برای سلامتی خطرناک نیستند اما ترکیبات کروم VI در صورت بلع سمی هستند. ترکیبات کروم سمی کشنده بوده و سرطان زا بودن مقادیر غیر کشنده آن به اثبات رسیده است. بیشتر ترکیبات کروم VI برای چشم ، پوست و بافتهای مخطی مضر می باشد. تماس دائمی با این ترکیبات می تواند موجب آسیبهای دائمی چشم گردد مگر مواردی که درمان کامل صورت پذیرد
••نقش بیولوژیکی••
کروم سه ظرفیتی فلزی است که مقدار کم آن بسیار ضروری است و برای سوخت و ساز کامل قند در بدن انسان مورد نیاز است. کمبودهای کروم میتواند بر توانایی انسولین در ثابت نگهداشتن میزان قند خون تأثیر بگذارد. برخلاف سایر فلزاتی که مقدار کم آنها ضروری است.
••در نتیجه••
کروم یک فلز با ویژگیهای منحصربهفرد است. خواص فیزیکی و شیمیایی کروم بهطور چشمگیری برای ما اهمیت دارند. این فلز، با نماد Cr و عدد اتمی ۲۴ در جدول تناوبی قرار دارد. رنگ آن بهطور عمده فولادی و شفافیت آن متوسط است. این خصوصیات این امکان را میدهد که در صنایع مختلف مورداستفاده قرار گیرد. رنگ فولادی این فلز و شفافیت متوسط آن، جذابیت و استحکام ظاهری را برای محصولاتی که از این فلز ساخته میشوند، ایجاد میکند.